1. Địa giới hành chính

Mai Châu trước kia được gọi là Mường Mai, được hình thành vào khoảng thế kỷ XIII. Thời nhà Trần, Mường Mai thuộc lộ Đà Giang, trấn Gia Hưng, xứ Hưng Hoá. Dưới triều Nguyễn, Mai Châu gồm tổng Thanh Mai và tổng Bạch Mai.

Kể từ thời Pháp thuộc, châu Mai Châu thuộc phủ Chợ Bờ, tỉnh Mường Hoà Bình. Tháng 10-1890, châu Mai Châu và châu Đà Bắc được hợp làm một, gọi là Mai Đà. Sau một thời gian tồn tại, châu Mai Đà lại tách thành hai và được giữ nguyên đến năm 1941 thì Mai Châu và Đà Bắc lại tái hợp nhất thành châu Mai Đà.

Sau khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của cách mạng, ngày 21-9-1956, Thủ tướng Chính phủ ký nghị định chia huyện Mai Đà thành hai huyện: Mai Châu và Đà Bắc.

Năm 1957, theo Quyết định của Liên khu III, huyện Mai Châu vốn gồm 5 xã: Mai Thượng, Tân Mai, Mai Hạ, Bao La và Pù Bin được chia thành 21 xã. Đến nay, địa giới hành chính huyện Mai Châu ổn định với 16 đơn vị hành chính gồm 15 xã Cun Pheo, Bao La, Xăm Khoè, Mai Hịch, Vạn Mai, Mai Hạ, Chiềng Châu, Nà Phòn, Tòng Đậu, Thành Sơn, Đồng Tân, Sơn Thủy , Tân Thành, Hang Kia, Pà Cò và thị trấn Mai Châu.

2. Địa lý tự nhiên

Mai Châu là một huyện vùng cao, nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Hoà Bình, có toạ độ địa lý 20^o24’ - 20^o45’ vĩ bắc và 104^o31’ - 105^o16’ kinh đông; phía Đông giáp huyện Đà Bắc và huyện Tân Lạc, phía Tây và phía Nam giáp huyện Quan Hóa của tỉnh Thanh Hóa, phía Bắc giáp huyện Vân Hồcủa tỉnh Sơn La.

Theo số liệu thống kê năm 2015, huyện Mai Châu có tổng diện tích tự nhiên là 57.127,98 ha; dân số 54.537 người.

Địa hình Mai Châu khá phức tạp, bị chia cắt nhiều bởi hệ thống khe, suối và núi cao. Theo đặc điểm địa hình, có thể chia thành hai vùng rõ rệt:

- Vùng thấp phân bố dọc theo suối Xia, suối Mùn và quốc lộ 15, có diện tích gần 2.000 ha, địa hình tương đối bằng phẳng, đất đai màu mỡ.

- Vùng cao giống như một vành đai bao quanh huyện, gồm 8 xã với tổng diện tích trên 400 km², có nhiều dãy núi, địa hình cao và hiểm trở. Độ cao trung bình so với mực nước biển khoảng 800 - 900m, điểm cao nhất là 1.536m (thuộc địa phận xã Pà Cò), điểm thấp nhất là 220m (thị trấn Mai Châu). Độ dốc trung bình từ 30 đến 35^o. Nhìn tổng thể, địa hình Mai Châu thấp dần theo chiều từ Tây Bắc xuống Đông Nam.

Ở vị trí cửa ngõ của vùng Tây Bắc, khí hậu của vùng Mai Châu chịu ảnh hưởng rõ rệt của chế độ gió mùa Tây Bắc, mang sắc thái riêng của khí hậu nhiệt đới núi cao, bức xạ của vùng tương đối thấp, số giờ nóng trong ngày vào mùa hè là 5 - 6 giờ, mùa đông là 3 - 4 giờ. Độ ẩm trung bình năm đạt 82%. Khí hậu Mai Châu một năm có hai mùa rõ rệt. Mùa mưa kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, lượng mưa tập trung nhiều nhất từ tháng 7 đến tháng 9, bình quân có 122 ngày mưa/năm, cao nhất là 146 ngày, chịu ảnh hưởng nhiều của bão lốc và gió Lào. Trong mùa mưa có gió Nam luôn bổ sung độ ẩm và hơi nước, cường độ gió tương đối mạnh. Mùa khô kéo dài từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau với khí hậu khô hanh, độ ẩm xuống thấp, có ngày có sương muối, sương mù và mưa phùn giá rét. Biến động nhiệt độ trong ngày cao. Hướng gió thịnh hành là gió mùa đông bắc.

Lớp đất ở Mai Châu chủ yếu gồm các loại đất đỏ và đất mùn. Chỉ riêng hai nhóm đất này đã chiếm tới 92,02% diện tích tự nhiên. Đất có kết cấu tốt, độ phì nhiêu tự nhiên tương đối cao. Tuy nhiên, do độ dốc lớn, phân bố ở địa hình chia cắt mạnh, đất có thành phần cơ giới nhẹ nên khả năng bị rửa trôi cao.

Hệ đất đai ở Mai Châu được hình thành trên nền đá cổ hoặc trẻ, phát sinh trên các loại đá trầm tích biến chất (phiến thạch, sa thạch, đá vôi mácma trung tính). Một số nơi, do khai thác quá lâu nên đất đã bị xói mòn trơ sỏi đá. Bên cạnh các loại đất đồi núi, trên lãnh thổ Mai Châu còn có một số loại đất feralít biến đổi do trồng lúa nước và đất phù sa.

Mai Châu có nguồn tài nguyên rừng khá phong phú, chủ yếu là các kiểu rừng tự nhiên với nhiều loài cây nhiệt đới, gồm các loại gỗ quý (lát hoa, sến...), các loại cây đặc sản có giá trị (sa nhân, song....), các loại tre, nứa, luồng... Tuy nhiên, do quá trình khai thác không có kế hoạch kéo dài, thiếu tổ chức, quản lý, thêm vào đó là việc đốt phá rừng làm nương đã dẫn đến hậu quả là hiện nay nguồn tài nguyên rừng nơi đây đã nhanh bị cạn kiệt. Quá trình chặt phá thiếu tổ chức, phát nương làm rẫy của bà con đã tạo ra những trảng cỏ nghèo, độ che phủ thấp, huỷ diệt môi trường sinh sống của các loài động vật. Hiện nay, các loại động vật rừng như lợn, gấu, khỉ, vượn, hoẵng, gà lôi, rắn... trong các thảm rừng hiện còn ở Mai Châu rất hiếm, nếu có thì số lượng ít, sống tập trung trong các khu rừng cấm.

Mai Châu có hệ thống sông, suối khá dày đặc, là nguồn cung cấp nước phong phú phục vụ sản xuất và sinh hoạt của nhân dân. Ngoài hai con sông lớn chảy qua là sông Đà và sông Mã, ở Mai Châu còn có 4 con suối lớn là suối Xia dài 40 km, suối Mùn dài 25 km, suối Bãi Sang dài 10 km và suối Gò Lào dài 14 km cùng với nhiều khe, lạch, mạch nước, hệ thống các ao, hồ tự nhiên và nhân tạo.

Tuy nhiên, do địa hình có độ dốc lớn nên khả năng trữ nước của hệ thống sông, suối ở Mai Châu kém. Vào mùa khô, một số xã thường lâm vào tình trạng thiếu nước trầm trọng như Hang Kia, Pà Cò, Thành Sơn. Ngược lại, chính vì mất rừng và địa thế dốc đã tạo điều kiện hình thành lũ quét có sức tàn phá ghê gớm sau các trận mưa lớn trong mùa lũ.

Hệ thống núi đá của Mai Châu là nguồn đá nguyên liệu dồi dào cung cấp cho ngành xây dựng cũng như các ngành sản xuất vật liệu xây dựng. Một số xã ở vùng cao như Thành Sơn, Nà Phòn còn rải rác có vàng sa khoáng với trữ lượng không lớn.

Được thiên nhiên ưu đãi, cảnh quan môi trường ở Mai Châu rất đẹp, với núi non hùng vĩ, thảm rừng được bảo vệ luôn giữ màu xanh tươi. Ngoài ra, Mai Châu từ lâu đã nổi tiếng với những di tích, danh thắng là điểm thu hút đông đảo khách du lịch như: hang Khoài, hang Láng, hang Chiều, hang Bộ Đội, bản Lác (Chiềng Châu), bản Bước (Xăm Khoè), xóm Hang Kia (Hang Kia),... Hang Khoài nằm ở núi Khoài, thuộc địa phận xóm Sun, xã Xăm Khoè. Đây là một di tích khảo cổ học, là di chỉ thuộc nền văn hoá Hoà Bình. Ngoài các di vật, trong hang còn có dấu tích của bếp và mộ táng. Niên đại của hang Khoài được xác định cách ngày nay khoảng 11.000 - 17.000 năm. Di tích này đã được Bộ Văn hoá - Thông tin cấp bằng công nhận di tích khảo cổ học vào năm 1996. Hang Láng nằm ở núi Chua Luông, thuộc Bản Lác, xã Chiềng Châu, được phát hiện và khai quật vào năm 1976.

3. Lịch sử

Mai Châu có một bề dày lịch sử đáng trân trọng. Ngay từ thời nhà Trần, những người con của đất Mường Mai đã trấn ải biên giới, lập nhiều chiến công, được triều đình ban thưởng. Nghĩa quân áo đỏ của đồng bào các dân tộc ở Mai Châu đã nhiều phen làm cho quân xâm lược nhà Minh khiếp sợ.

Trước năm 1945, xã hội người Thái ở Mai Châu được phân chia đẳng cấp rõ rệt. Thống trị xã hội là hệ thống phìa tạo cha truyền con nối, bên dưới là các tạo mường làm bang tá, chánh tổng. Trực tiếp cai quản ở làng, bản là các tạo poọng, tạo bản, giúp việc cho tạo là quáng xứ, quáng văn đảm trách việc thu thuế, gạo, thịt, sản vật nộp cho poọng, lên mường là pằn, quyền, chá... Có thể nói, dưới chế độ phìa tạo, ruộng đất đều nằm trong tay giai cấp thống trị, người nông dân bị bóc lột thậm tệ và bị bần cùng hoá.

Kể từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, ở Mai Châu, chế độ phìa tạo đã nhanh chóng trở thành bộ máy tay sai từ châu đến tổng, xã. Nhằm dễ bề thống trị và đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân, bọn thực dân và phong kiến đã sử dụng thủ đoạn chia rẽ sự đoàn kết nội bộ dân tộc, đầu độc người dân bằng các tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan.

Cuối năm 1942, tại Phố Vãng, tổ cứu quốc đầu tiên của tỉnh Hoà Bình được thành lập, tích cực nhen nhóm và phát triển phong trào cách mạng nơi đây. Sau đó, chiến khu Hoà - Ninh - Thanh ra đời đã tạo điều kiện thuận lợi cho phong trào cách mạng ở địa phương tiến lên một bước cơ bản.

Sau khi đảo chính Pháp, phát xít Nhật đã chiếm đóng nước ta. Ở Mai Châu, phát xít Nhật đóng ở Suối Rút và thường xuyên bắt nhân dân đi phu đắp sửa đường giao thông, xây dựng đồn bốt.

Ngày 25-8-1945, Nhật đầu hàng Đồng minh vô điều kiện, lực lượng cách mạng từ các vùng Tu Lý, Hiền Lương (Đà Bắc) phối hợp với nhân dân tại chỗ tiến đánh Chợ Bờ. Quân Nhật khiếp sợ và nhanh chóng đầu hàng. Ta tổ chức mít tinh và tuyên bố thành lập Uỷ ban nhân dân cách mạng lâm thời châu Mai Đà. Sau đó, lực lượng cách mạng được chia làm hai bộ phận: bộ phận thứ nhất về thị xã Hoà Bình để hỗ trợ cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tỉnh; bộ phận thứ hai vượt sông Đà, phối hợp với đại đội Đinh Công Đốc bao vây chính quyền tay sai ở Suối Rút. Trước khí thế cách mạng sôi sục và áp lực của đông đảo quần chúng, chính quyền ở Suối Rút đã về tay nhân dân, Uỷ ban cách mạng lâm thời được thiết lập.

Sau Cách mạng Tháng Tám, chính quyền cách mạng non trẻ của chúng ta đã gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế cũng như đối phó với âm mưu phá hoại của “thù trong giặc ngoài”. Nhiệm vụ cấp bách đặt ra lúc này là nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân, củng cố bộ máy chính quyền. Chính quyền cách mạng lâm thời đã tập trung chỉ đạo phong trào tăng gia sản xuất, diệt giặc đói, giặc dốt. Mọi tầng lớp nhân dân đều hăng hái tham gia, thi đua phát nương trồng sắn, trồng rau màu đẩy lùi nạn đói.

Khi thực dân Pháp tấn công đánh chiếm trở lại Hoà Bình, do đã được chuẩn bị từ trước nên các địa phương của Mai Châu đã kịp thời tổ chức tản cư, di dời các kho tàng, tài sản đến nơi an toàn. Hai tháng sau, quân địch với những trung đoàn bộ binh có sự yểm trợ của pháo binh, không quân mới chiếm được tuyến đường 15 và toàn bộ vùng Mai Châu. Tại đây, chúng tăng cường bắt lính, càn quét, xây dựng bộ máy chính quyền tay sai, ra sức lừa phỉnh nhân dân bằng chiêu bài “Xứ Mường tự trị”.

Ngày 15-1-1950, quân Pháp rút khỏi Mai Châu do vấp phải nguy cơ bị đẩy vào thế thất bại. Mai Châu hoàn toàn được giải phóng. Từ các vùng tiếp giáp, thực dân Pháp vẫn thường xuyên tổ chức bắn phá, càn quét vào địa phận huyện Mai Châu.

 Tháng 11-1951, thực dân Pháp mở cuộc tấn công Hoà Bình lần thứ hai, chiếm đóng các vị trí trọng điểm, trong đó có Mai Châu, tổ chức tuyên truyền dụ dỗ nhân dân hòng khôi phục lại “Xứ Mường tự trị”. Nhân dân các dân tộc Mai Châu đã một lòng một dạ theo cách mạng, tiến hành tiêu thổ kháng chiến, đóng góp hàng vạn cây nứa, bương, tre phục vụ bộ đội đánh địch.

Trong suốt cuộc trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc, Mai Châu đã trở thành một trong số các căn cứ địa phục vụ chiến trường Tây Bắc. Chín năm kháng chiến kết thúc thắng lợi với chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ giải phóng hoàn toàn miền Bắc. Kể từ đây, Mai Châu bước vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ trọng tâm sau kháng chiến là khôi phục kinh tế, phát triển văn hoá.

Ngày 21-9-1956, Thủ tướng Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hoà đã ra Nghị định số 1053/TTg, chia huyện Mai Đà ra thành hai huyện Mai Châu và Đà Bắc.

Mai Châu trở thành một đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 5 xã: Mai Thượng, Mai Hạ, Pù Bin, Bao La và Tân Mai.

Trong cuộc trường kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ, mặc dù đang gặp rất nhiều khó khăn, đời sống nhân dân còn đói khổ, nhưng với khẩu hiệu “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, toàn huyện Mai Châu đã huy động lực lượng thanh niên lên đường chi viện cho chiến trường miền Nam và thực hiện nghĩa vụ của “hậu phương lớn” đối với “tiền tuyến lớn”.

Vừa phải đối phó với máy bay Mỹ, nhân dân và lực lượng vũ trang Mai Châu vừa tích cực đẩy mạnh sản xuất, thực hiện nghĩa vụ đóng góp lương thực, thực phẩm cho Nhà nước, luôn hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Ngoài ra, nhân dân trong huyện còn đóng góp hàng nghìn ngày công, đào hàng trăm mét khối đất đá làm hầm, hào giao thông phục vụ cho công tác quân sự ở địa phương. Lực lượng vũ trang của huyện trực tiếp tham gia nhiều trận vây bắt giặc lái và đã lập nhiều chiến công.

Sự nỗ lực cố gắng của nhân dân cả nước, trong đó có phần đóng góp của nhân dân các dân tộc huyện Mai Châu đã làm nên chiến thắng lịch sử vang dội mùa Xuân năm 1975, thống nhất hai miền Nam - Bắc, đưa đất nước ta bước vào thời kỳ lịch sử mới, tươi sáng hơn, tốt đẹp hơn.

Tổng kết hai cuộc kháng chiến, quân và dân Mai Châu đã được tặng thưởng nhiều huân, huy chương các loại, nhiều bằng khen của Trung ương và tỉnh.

Trong thời kỳ đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhờ phát huy truyền thống anh dũng trong chiến đấu, Đảng bộ và nhân dân Mai Châu luôn luôn cố gắng phấn đấu đạt nhiều thành tích trong sản xuất, đảm bảo đời sống nhân dân ngày một no ấm hơn. Những năm vừa qua, huyện Mai Châu đã mạnh dạn đầu tư phát triển kinh tế, từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyến đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, đưa năng suất lúa lên 53,51 tạ/ha/năm.

Mặt trận an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội luôn được giữ vững, các tệ nạn xã hội bị đẩy lùi, công tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ luôn được kiện toàn cả về số lượng và chất lượng.

Công tác giáo dục thường xuyên được quan tâm chú ý. Toàn huyện đã thanh toán xong nạn mù chữ và được công nhận phổ cập giáo dục tiểu học, giáo dục mầm non lớp 5 tuổi. Cơ sở trường lớp được hiện đại hóa hoá, phục vụ tốt cho yêu cầu dạy và học, nhiều trường được công nhận là Trường chuẩn quốc gia.

Do có nhiều thành tích trong sản xuất và chiến đấu, ngày 22-8-1998, xã Tòng Đậu đã được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngày 18-6-2003, Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ chống Pháp cho toàn thể cán bộ và nhân dân huyện Mai Châu.

4. Kinh tế

Năm 2021, tổng giá trị sản xuất ước thực hiện 3.258 tỷ đồng (giá hiện hành), đạt 93,38% so với kế hoạch và bằng 110,59% so với cùng kỳ, trong đó: Giá trị sản xuất nông - lâm - thuỷ sản đạt 1.062 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 32,60%; giá trị công nghiệp - xây dựng và tiểu thủ công nghiệp đạt 1.097 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 33,67%; giá trị thương mại – du lịch và  dịch vụ đạt 1.099 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 33,73%; tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn đạt 66,335 tỷ đồng; đạt 106,14% dự toán giao và bằng 167,81% so với cùng kỳ năm 2020 thu nhập bình quân đầu người đạt 38,977 triệu đồng/người/năm.

Trong trồng trọt thì cây lúa chiếm chủ yếu về diện tích và sản lượng.

Ngành chăn nuôi ở Mai Châu chủ yếu phát triển theo quy mô hộ gia đình. Các loại gia súc thường được nuôi là trâu, bò, lợn theo phương thức chăn thả tự nhiên ở các bãi cỏ hoặc dưới tán rừng là chính. Năm 2021, tổng đàn trâu 6.095 con, đàn bò 13.200 con, đàn lợn 19.826 con, đàn dê 4.100 con, đàn gia cầm đạt 243.856 con; sản xuất nuôi trồng thủy sản tương đối ổn định, tổng diện tích ao hồ nuôi trồng thủy sản toàn huyện đạt 75,22 ha và 629 lồng cá, sản lượng thủy sản khai thác đạt 287 tấn. Hình thành các mô hình chăn nuôi như: nuôi gà thả vườn, nuôi cá ao, nuôi bò, nuôi lợn sinh sản…

Thời gian vừa qua, việc cung cấp vốn trồng và bảo vệ rừng nên thảm rừng ở Mai Châu đã và đang được phục hồi dần. Công tác chăm sóc và bảo vệ rừng luôn được chú trọng, hiện tượng chặt phá rừng làm nương rẫy cơ bản đã được ngăn chặn.

Cho đến nay, huyện Mai Châu luôn duy trì số cơ sở công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn. Phát huy hiệu quả của nguồn vốn ưu tiên phát triển sản xuất, các cơ sở công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp không ngừng mở rộng về quy mô sản xuất, tăng sản lượng các mặt hàng.  

Du lịch được coi là thế mạnh của huyện Mai Châu với một số địa danh du lịch văn hoá nổi tiếng không chỉ ở trong nước mà cả đối với du khách nước ngoài như bản Lác (Chiềng Châu), bản Củm (Vạn Mai), bản Pom Coọng (thị trấn Mai Châu), bản Bước (Xăm Khòe)... Với 800 ha diện tích mặt nước, hồ sông Đà là một danh lam thắng cảnh đẹp, có thể thu hút nhiều khách du lịch đến với Mai Châu. Phát huy thế mạnh tiềm năng về du lịch làng nghề, Ủy ban nhân dân huyện đã quan tâm chỉ đạo công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, thường xuyên tăng cường công tác xúc tiến đầu tư, quảng bá hình ảnh về văn hoá, bản sắc dân tộc, huy động nguồn vốn đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch trên địa bàn. Ủy ban nhân dân huyện đã xây dựng Đề án Phát triển du lịch huyện Mai Châu giai đoạn 2015-2020, tầm nhìn 2030; triển khai thực hiện công trình hạ tầng du lịch huyện Mai Châu với tổng mức đầu tư 40 tỷ đồng nhằm củng cố, tăng cường khai thác các tiềm năng về du lịch. Trong năm 2016 huyện Mai Châu đã đón 301.500 lượt khách đến tham quan, du lịch, trong đó khách quốc tế là 112.000 lượt người, tổng doanh thu đạt trên 75 tỷ đồng.

5. Dân cư, dân tộc

Mai Châu là nơi tập trung sinh sống của nhiều dân tộc. Năm 2021, dân số huyện Mai Châu khoảng trên 57.472 người. Trong đó, người Thái chiếm đa số gần 60%, dân tộc Mường chiếm 14,05%, người Kinh chiếm 14,01%, người Mông chiếm 9,6%, người Dao chiếm 2,02%, còn lại là đồng bào các dân tộc khác chiếm tỷ lệ rất nhỏ.

Ngoài thị trấn Mai Châu tập trung đông dân cư, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá của huyện, hiện nay ở huyện cũng đã hình thành những tụ điểm dân cư theo hướng đô thị hoá như: Co Lương (Vạn Mai), Đồng Tân(xóm Tiểu Khu)..., những khu dân cư này phân bố chủ yếu dọc theo quốc lộ 15 và là những hạt nhân làm chuyển biến tích cực cho kinh tế, văn hoá, xã hội của huyện Mai Châu.

6. Giáo dục và Đào tạo

Ngành Giáo dục và Đào tạo tiếp tục chỉ đạo các đơn vị, trường học tập trung triển khai thực hiện nhiều hoạt động nhằm nâng cao chất lượng dạy và học theo quy định. Triển khai các hoạt động dạy và học theo kế hoạch năm học 2020 - 2021 đã đề ra. Triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới trên địa bàn huyện; tiếp tục tổ chức tập huấn bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ quản lý và giáo viên các cấp học, qua đó chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục từng bước được nâng cao; tổ chức và tham gia các kỳ thi, hội thi của ngành, qua đó chất lượng giáo dục mũi nhọn tiếp tục khẳng định và có chuyển biến tích cực.

Thực hiện chỉ đạo về công tác phòng chống dịch bệnh, ngành giáo dục đã tập trung triển khai các biện pháp để ngăn chặn sự xâm nhập và lây lan của dịch bệnh Covid-19 trong các trường học. Đã triển khai thực hiện điều chỉnh kế hoạch giáo dục nhà trường năm học 2020-2021 đối với cấp THCS, chỉ đạo các trường học xây dựng kế hoạch và tổ chức cho giáo viên hướng dẫn học sinh học tập tại nhà trong thời gian nghỉ học để phòng tránh dịch Covid-19. Chỉ đạo các trường học báo cáo tổng kết năm học 2020-2021 theo hướng dẫn của ngành giáo dục. Tập trung nguồn lực để thực hiện đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị cho các trường học trên địa bàn, kết quả năm 2021 có 2 trường được công nhận trường học đạt chuẩn quốc gia, bằng 100% kế hoạch đề ra.

7. Y tế, dân số, kế hoạch hóa gia đình

Công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân tiếp tục được quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt, đảm bảo việc khám bệnh, điều trị bệnh nhân ở tất cả các tuyến. Công tác phòng, chống dịch bệnh được triển khai tích cực. Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 đã khẩn trương triển khai rà soát, xác minh, truy vết, tổ chức cách ly, lấy mẫu xét nghiệm đúng quy định các trường hợp trở về từ ổ dịch, vùng dịch theo quy định. Thực hiện nghiêm ngặt công tác phòng và kiểm soát lây nhiễm bệnh Covid-19 trong các cơ sở khám, chữa bệnh và chống lây nhiễm chéo trong khu vực cách ly tập trung. Đồng thời đã xây dựng phương án ứng phó, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thành lập khu cách ly tập trung và cách ly tại nhà đối với những người nghi nhiễm, người tiếp xúc với người nghi nhiễm Covid-19, người từ vùng dịch thuộc đối tượng cách ly, thông tin tuyên truyền kịp thời về tình hình dịch bệnh Covid-19 để người dân yên tâm, tránh gây tâm lý hoang mang trong nhân dân, gây mất ổn định an ninh, trật tự trên địa bàn huyện

UBND huyện Mai Châu đã ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về y tế năm 2021, cơ quan chuyên môn đã phối hợp với các xã tập trung triển khai thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về y tế, năm 2021 có 2 xã được công nhận đạt chuẩn bộ tiêu chí quốc gia về y tế, đạt 100% kế hoạch giao.

Công tác vệ sinh an toàn thực phẩm luôn được quan tâm, Ban chỉ đạo của huyện thường xuyên phối hợp với các ngành kiểm tra chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất, chế biến kinh doanh thực phẩm và dịch vụ ăn uống trên địa bàn huyện.

Công tác Dân số gia đình và trẻ em được cấp ủy đảng, chính quyền luôn quan tâm, trẻ em được chăm sóc về mọi mặt. Thường xuyên lồng ghép các chương trình tuyên truyền pháp lệnh dân số thông qua các hội nghị, cuộc họp, hệ thống chuyên trách dân số và cộng tác viên dân số cơ sở hoạt động có hiệu quả.

8. Lao động, việc làm, giảm nghèo bền vững và đảm bảo an sinh xã hội

Công tác tiền lương, bảo hiểm xã hội và an toàn, vệ sinh lao động của người lao động tiếp tục được quan tâm. Công tác đảm bảo an sinh xã hội được quan tâm thực hiện và đạt nhiều kết quả Các cấp, các ngành đã triển khai thực hiện tốt phong trào đền ơn đáp nghĩa, chế độ trợ cấp cho các đối tượng chính sách bảo đảm đầy đủ, kịp thời. Đôn đốc các xã, thị trấn lập danh sách và cấp thẻ BHYT cho các đối tượng được nhà nước đảm bảo kinh phí, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế BHYT ước đạt 90%, đạt 93,75% so với kế hoạch. Năm 2021, kết quả kiểm tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo 2016-2020: Hộ nghèo trên địa bàn huyện là 1.314 hộ = 9,67%, giảm 2,89% so với năm 2020, đạt 103,21% kế hoạch giao; Hộ cận nghèo 2.180 hộ = 16,04%. Bên cạnh đó, công tác hỗ trợ, thăm hỏi tặng quà cho các đối tượng người có công, bảo trợ xã hội, hộ nghèo, đồng bào sinh sống tại các xã vùng khó khăn.. .được các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị xã hội từ huyện đến cơ sở thực hiện tốt. Công tác hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 được quan tâm thực hiện đầy đủ, kịp thời theo quy định.

Chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp với UBND các xã, thị trấn tiếp tục quản lý và duy trì các lớp đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Xây dựng kế hoạch mở các lớp dạy nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn.

9. Văn hóa - Thông tin; viễn thông và truyền thanh - truyền hình

Thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hóa - thông tin, kịp thời tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước. Tuyên truyền sâu rộng đến đông đảo người dân về Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026; thông tin thường xuyên về tình hình dịch bệnh Covid- 19, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của huyện, quốc phòng - an ninh của địa phương.

Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 01-CT/HU ngày 16/11/2020 của Ban Thường vụ Huyện uỷ về việc tăng cường lãnh đạo phòng, chống tảo hôn trên địa bàn huyện giai đoạn 2020-2025. Đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Duy trì các đội văn nghệ, thường xuyên biểu diễn phục vụ khách tham quan du lịch, phục vụ nhân dân. Tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ với nhiều nội dung phong phú, thiết thực chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước; các hoạt động văn nghệ, thể thao mừng Đảng, mừng Xuân Tân Sửu năm 2021, thu hút sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong những ngày đầu xuân, góp phần giữ gìn và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc. Chỉ đạo cơ quan chuyên môn xây dựng Kế hoạch tổ chức Hội thi “Câu lạc bộ gia đình phát triển bền vững” huyện Mai Châu năm 2021; lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật múa Keng Loóng dân tộc Thái, huyện Mai Châu đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Công tác Truyền thanh - Truyền hình: Thực hiện tốt công tác thu, phát sóng Đài Trung ương, đài tỉnh, bảo đảm chất lượng và thời lượng. Xây dựng các chương trình truyền hình cộng tác với Đài phát thanh, truyền hình tỉnh, bám sát nội dung tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của huyện và phản ánh các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao diễn ra trên địa bàn huyện.

Công tác thông tin - truyền thông được đẩy mạnh, đảm bảo thông tin phục vụ cho việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và nhu cầu của nhân dân; công tác kiểm tra các hoạt động bưu chính viễn thông, công nghệ thông tin được duy trì và đạt hiệu quả./.